برای درک مفهوم بدهکاری آبی، تصور کنید حساب بانکی به شما به ارث رسیده است، مبلغ مشخصی نیز هر ساله به این حساب واریز میشود. موجودی این حساب متعلق به شما و نسل های آینده است.
آب های زیر زمینی هم دقیقا شبیه همین حساب هستند. در صورتی که میزان برداشت سالانه شما از این حساب، بیش از میزان واریز شده سالانه باشد، به مرور موجودی این حساب به پایان خواهد رسید.
آب ذخیره شده در آبخوان های کشور موجودی حساب آبی است که به ما به ارث رسیده است
حجم ذخیره تجدید پذیر، میزان آبی است که طبیعت هر ساله به حساب ما واریز میکند و در صورتی که برداشت ما از ذخیره آب زیرزمینی، بیش از میزان تجدیدپذیر باشد، به زودی این آب به پایان خواهد رسید.
این اتفاقی است که در همه استان های کشور رخ داده است که در برخی از استان های کشور بدین شرح‌اند(تا پایان سال ۱۴۰۱):
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان خراسان رضوی، ۳۳.۰۰۰ میلیون متر مکعب است که بیش تر از ۲۵ برابر ظرفیت ذخیره سد دوستی می‌باشد.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان کرمان، ۲۷.۲۲۵ میلیون متر مکعب، معادل ۶۵ برابر ظرفیت ذخیره سد جیرفت.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان اصفهان، ۱۲.۹۶۱ میلیون متر مکعب معادل ۸ برابر ظرفیت ذخیره سد زاینده رود.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان فارس، ۱۰.۲۹۵ میلیون متر مکعب، معادل ۱۰ برابر ظرفیت ذخیره سد درودزن.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان یزد، ۹.۱۷۹ میلیون متر مکعب، معادل ۷ برابر ظرفیت ذخیره سد زاینده رود.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان قزوین، ۷.۸۷۸ میلیون متر مکعب، معادل ۱۸ برابر ظرفیت ذخیره سد طالقان.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان همدان، ۵.۲۰۷ میلیون متر مکعب، معادل ۱۴۴ برابر ظرفیت سد اکباتان.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان مرکزی، ۴.۹۳۰ میلیون متر مکعب، معادل ۱۷ برابر ظرفیت ذخیره سد ساوه.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان سمنان، ۴.۷۰۳ میلیون متر مکعب، معادل ۲۲۳ برابر ظرفیت ذخیره سد دامغان.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان سیستان و بلوچستان، ۴.۵۹۹ میلیون متر مکعب، معادل ۴۶ برابر ظرفیت ذخیره سد پیشین.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان خراسان جنوبی، ۳.۹۹۴ میلیون متر مکعب، معادل ۱۶۶ برابر ظرفیت ذخیره سد اسدیه.
بدهی آبی تا پایان سال ۱۴۰۱ در استان تهران، ۳.۹۰۴ میلیون متر مکعب، معادل ۱۹ برابر ظرفیت ذخیره سد کرج.
کل ایران بدهی آبی ۱۴۸.۲۵۱ میلیون متر مکعب است که بیش از ۵ برابر حجم دریاچه ارومیه (در حالت پر) می‌باشد.
به عبارت دیگر ۵ دریاچه ارومیه به منابع اب زیر زمینی بدهکاریم که این بدهکاری به منابع آب زیر زمینی، عامل اصلی فرونشست زمین در محدوده ای دست‌کم ۵۷ هزار کیلومتر مربع و به طور متوسط یک سانتی متر در سال می‌باشد.
با تخلیه شدن اب زیر زمینی از لابلای دانه های خاک، خاک شروع به تحکیم شدن می کند و در نتیجه سطح زمین شروع به فرونشست میکند.
همچنین معصومه آمیغ پی، رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور، استان‌های سمنان، قزوین، تهران، البرز، خراسان رضوی و کرمان را از استان‌های بحرانی از نظر فرونشست زمین نام برد و یادآور شد: بررسی ما نشان داده که دشت بهرمان رفسنجان نرخ فرونشست ۴۲ سانتی‌متر را تجربه میکند که به عنوان فاجعه جهانی می‌توان از آن یاد کرد. وی اضافه کرد: علاوه بر آن دامنه فرونشست زمین به ۱۶ کلانشهر کشور نفوذ کرده است و ۸۰۰ شهر کشور در پهنه فرونشست زمین قرار دارند.
برای حفظ و تضمین پایداری سرزمین باید بدهی خود را جبران کنیم که این امر بدون مشارکت تمامی احاد جامعه امکان پذیر نیست. شرکت سنجش ابزار پویای آینده (پویاک) با بهره‌گیری از نوآوری‌های فناورانه، در تلاش است تا بر زندگی مردم، صنایع و مدیریت آب تأثیر مثبت بگذارد؛ راهی به سوی آینده‌ای پایدار نشان داده و در بهبود مدیریت منابع آبی نقشی موثر ایفا میکند.
منابع:
مرکز ملی مطالعات آب
مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران
دفتر اطلاعات و داده شرکت مدیریت منابع اب ایران
اداره ترازیابی دقیق سازمان نقشه برداری کشور
