شبکه توزیع آب از مهمترین تاسیسات آبرسانی شهری است که هدف از آن تأمین آب و انتقال آن به دست مصرف کنندگان است. در واقع حدود ۵۰ تا ۹۰درصد از کل هزینه‌های تاسیسات آبرسانی شهری به این شبکه اختصاص دارد.
در سیستم‌های انتقال و توزیع آب از مجموعه‌ای از تاسیسات، اتصالات، شیرآلات و لوله‌ها استفاده می‌شود که با هدف انتقال سیالات از یک نقطه به نقطه دیگر انجام می‌شود. در این مقاله از وب سایت پویاک ما به بررسی سیستم‌های خطوط انتقال آب و مباحث مربوط به آن می‌پردازیم.
عملکرد خطوط انتقال و توزیع آب به چه شکل است؟
در ابتدای طراحی خطوط انتقال آب در مرحله اول نقشه برداری می‌شود. در ادامه نیز برای مشخص کردن مهندسی و مدیریت مسیر کار نیز عمل کد دهی و میخ کوبی خطوط انجام می‌شود. در صورت لزوم نیز برای دسترسی بهتر به مقصد ساخته شده در طول مسیر گودال‌ها تونل‌ها و حفاری‌های و کنده کاری های مربوطه نیز صورت می‌گیرد.
در این مرحله از اجرای سیستم‌های انتقال و توزیع آب نوبت به جایگذاری لوله‌ها می‌رسد. پس از جایگذاری لوله‌ها روی آن به وسیله خاک نرم پوشیده می‌شود و در مرحله آخر نیز باید خطوط مورد نظر آبگیری شود.
انواع سیستم توزیع و انتقال آب
شبکه‌های شاخه‌ای
شبکه‌های شاخه‌ای خطوط انتقال آب به صورت شاخه‌ای یکی از ساده‌ترین نوع شبکه‌های آبرسانی می‌باشد. جریان آب در این مدل از شبکه اغلب یک طرفه بوده و حرکت جریان آب از یک شاخه بزرگتر به سمت یک شاخه کوچکتر انجام می‌شود.
محاسبه آبرسانی در این شبکه اگرچه ساده است اما یکی از عیب‌های آن این است که زمانی که یک لوله می‌شکند همه بخش‌هایی که پشت سر این لوله قرار دارد بدون آب می‌ماند که در نتیجه آن آب‌هایی که پشت سر این شاخه شکسته می‌ماند کیفیت آب را از دست می‌دهد.
از طرفی به دلیل یک طرف بودن جریان در این شبکه سرعت جریان آب در شاخه‌های فرعی آن کم است که در نتیجه آن امکان ته نشینی بیشتری برای ذرات معلق موجود در شبکه وجود دارد.
شبکه‌های حلقوی
در پاسخ به انواع سیستم‌های انتقال توزیع آب چیست؟
باید گفت یک نوع از شبکه توزیع آب مربوط به شبکه‌های حلقوی است. در این مدل از شبکه اگر انتهای شبکه توزیع آب به یکدیگر متصل شود شبکه حلقوی ایجاد می‌شود. در شبکه‌های حلقوی به دلیل حلقوی بودن آن، جریان آب در لوله‌ها با توجه به نیاز مصرفی قابلیت تغییر جهت را دارند.
بنابراین از چند جهت قابلیت آبرسانی در لوله‌ها وجود دارد. شبکه حلقوی آب عیوب کمتری دارد اما هزینه ساخت و بهره برداری بالاتری دارد و از طرفی به دلیل معلوم نبودن جهت حرکت جریان انجام محاسبات آن سخت‌تر است.
شبکه‌های درهم
باتوجه به گران‌تر بودن هزینه‌های شبکه حلقوی نمی‌توان از آن در همه جا استفاده کرد به همین دلیل برای سیستم انتقال و توزیع آب در شهرها از ترکیبی از شبکه‌های لوله کشی حلقوی و شاخه‌ای استفاده می‌شود.
در این شبکه به دلیل درهم بودن از تعدادی از حلقه و تعدادی هم از شاخه تشکیل شده است. در این شبکه آبرسانی شبکه‌های حلقوی از انشعابات شاخه‌ای جدا می‌شود به همین دلیل این سیستم لوله‌کشی یکی از مناسب‌ترین شبکه توزیع آب محسوب می‌شود. البته شبکه حلقوی به دلیل کاهش قطع آب در لوله‌ها گزینه مناسبی جهت آبرسانی می‌باشد. بنابراین در دال یک شبکه انشعابی به منظور کاهش هزینه‌های مربوطه از آن استفاده می‌شود.
اجزای مهم سیستم‌های لوله کشی آب ساختمان
پمپ‌ها
یکی از اجزای شبکه آبرسانی، پمپ‌ها هستند که اغلب به صورت ساکن و متحرک در شبکه آبرسانی به کار می‌روند. بخش متحرک آن از یک شفت و یک پروانه تشکیل شده است. بخش ثابت آن نیز شامل سرپوش بدنه، یاتاقان و محفظه است.
شیرها
علاوه بر اینکه باید بدانید سیستم‌های انتقال و توزیع آب چیست؟ لازم است با اجزای آن هم آشنایی داشته باشید. این سیستم با هدف آبرسانی و انتقال آن بین مصرف کنندگان اجرا می‌شود که دارای اجزای مهمی از جمله شیرها می‌باشد.
شیرها در این شبکه به صورت دستی و اتوماتیک است که به صورت منظم جریان آب در سیستم لوله کشی را انجام می‌دهد. چهار عملکرد اصلی شیرها شامل رفع یا تنظیم فشار، جلوگیری از برگشت جریان، تنظیم و میزان جریان، راه اندازی، توقف و تنظیم جریان است.
شیرهای تعادلی نیز نوع دیگری از شیرهای تنظیم کننده است که به آنها شیرهای تنظیم کننده جریان نیز گفته می‌شود. این مدل از شیرها در سیستم انتقال و توزیع آب با هدف محدود کردن میزان جریان در شبکه آبرسانی به کار می‌روند. استفاده از این شیرها در شبکه موجب برقرار کردن تعادل سیستم می‌شود تا بدین ترتیب همه‌ی کویل های سیستم دارای جریان برابری باشند.
لوله‌ها
از دیگر اجزای سیستم توزیع آب می‌توان لوله‌ها را نام برد. لوله‌ها در شبکه آبرسانی برای داشتن عملکرد صحیح به خوبی عایق کاری می‌شوند تا در طول مسیر هیچگونه مشکلی در انتقال آب پیش نیاید.
مسائل امنیتی در رابطه با خطوط انتقال و توزیع آب
در رابطه با اینکه سیستم توزیع و انتقال آب چیست؟
توضیحاتی را ارائه کردیم. مسائل امنیتی زیادی نیز وجود دارد که توجه به آن بسیار حائز اهمیت است. سیستم‌های آب گرم در شبکه آبرسانی در صورتی که عایق کاری نشده باشند بسیار خطرناک هستند و نباید به آنها دست زد. فعالیت کاری در نزدیکی کوپلینگ‌ها و شفت‌های پمپ متحرک گاهی اوقات می‌تواند خطرناک باشد.
بنابراین کنترل کردن پنل‌ها برای موتورها و اتصالات الکتریکی پمپ از جمله مسائل امنیتی است چراکه می‌تواند باعث ایجاد خطر شوک شود.
سخن پایانی
از مهمترین سازه‌های زیربنای روستاها و شهرها، سیستم‌های توزیع و انتقال آب است. تاسیسات در سیستم آبرسانی به عنوان یکی از بخش‌های اصلی آن محسوب می‌شود. از مهمترین وظایف سیستم توزیع آب می‌توان به تأمین آب و انتقال آن از منابع آب و تصفیه آب در تصفیه خانه و انتقال آن به دست مصرف کنندگان اشاره کرد.
شبکه توزیع آب انواع مختلفی دارد که هر کدام متناسب با ساختار خود جریان آب را انتقال می‌دهند. در طراحی و اجرای شبکه آبرسانی باید مواردی همچون سرعت آب، فشار آب، دبی طراحی لوله و دیگر پارامترها در نظر گرفته شود.
البته در قسمت‌های مختلف شهری به دلیل جغرافیایی خاص منطقه باید فشار آب طوری طراحی شود تا آب مورد نیاز مصرف کنندگان در آن نقاط به خوبی تأمین شود. قطر لوله‌ها در شبکه آبرسانی باید به گونه‌ای باشد تا جایگزین قطرهای کمتر باعث کاهش فشار شبکه از حدود مجاز شود.
