سیستم توزیع آب به مجموعه‌ای از لوله‌ها، اتصالات، شیرآلات و تاسیسات گفته می شود که همه در یک راستا به منظور انتقال آب بین دو نقطه به کار می‌روند. سیستم توزیع آب شهری را می‌توان یکی از پرکاربردترین سیستم توزیع آب دانست. هدف از اجرای این سیستم تأمین آب آشامیدنی صنایع مختلف و تاسیسات نظیر آتش نشانی است؛ بنابراین برای اینکه این سیستم عملکرد خوبی از خود نشان دهد نیاز به هماهنگی اجزای ان است. ما در این مقاله از سایت وبسایت پویاک به بیان اجزای شبکه توزیع آب و نکات مربوط به آن می‌پردازیم.
تاسیسات آبرسانی
تاسیسات آبرسانی در سیستم توزیع آب عبارتند از:
- تاسیسات مربوط به برداشت آب از رودخانه‌ها، چاه، دریاچه‌ها و چشمه‌ها
- تاسیسات تصفیه آب شامل صافی‌ها، دستگاه‌های هوا رسانی، تاسیسات گندزدایی و استخرهای ته نشینی
- تاسیسات ایجاد فشار و ذخیره آب در شبکه مانند مخازن بلند، مخازن همسط و مخازن هوایی
اجزای شبکه توزیع آب در تاسیسات آبرسانی
لوله‌ها
لوله‌ها یکی از اجزای مهم در شبکه توزیع آب هستند که وظیفه انتقال آب از یک نقطه به نقطه دیگر را برعهده دارند.
شیرها
از شیرها در شبکه توزیع آب برای قطع و وصل کردن و همچنین کم و زیاد کردن گازها و مایعات از لوله استفاده می‌شود. در واقع کنترل خارج کردن مایعات از لوله‌ها توسط شیرها انجام می‌گیرد. شیرها در این شبکه به دو نوع شیر خانگی و شیر صنعتی تقسیم می‌شود که البته جنس شیر صنعتی پلاستیکی یا فلزی است.
پمپ‌ها
پمپ‌ها یکی دیگر از اجزای شبکه توزیع آب هستندکه از قطعات الکتریکی و مکانیکی ساخته شده است و دادن انرژی جنبشی به سیال را برعهده دارد. از پمپ‌ها به منظور جابه جایی سیال در یک سیستم لوله کشی یا انتقال آن به یک ارتفاع معین به کار می‌رود. در واقع این قطعه الکتریکی پرکابرد جابه جا کردن سیالات غیر قابل تراکم را از یک نقطه به نقطه دیگر برعهده دارد. علاوه بر این در اجزای شبکه توزیع آب از پمپ‌ها به عنوان یک تنظیم کننده پمپاژ برای پمپاژکردن آب و مایعات دیگر استفاده می‌شود. پمپ‌های به کار رفته در شبکه توزیع آب براساس نوع موتور، بدنه و پروانه انواع مختلفی دارند که در سیستم توزیع آب به کار می‌روند.
مخازن
در سیستم انتقال و توزیع آب، از مخازن برای برای ذخیره سازی آب و تأمین آب مور نیاز مردم استفاده می‌شود. مخازن از مهمترین اجزای سیستم آبرسانی است که کار جمع آوری و تصفیه آب چاه‌ها را بر عهده دارد. علاوه بر این نیز در مخازن تأمین بخشی از فشار آب نیز انجام می‌گیرد.
تقسیم بندی شبکه توزیع از نظر نحوه لوله گذاری
شبکه شاخه‌ای
در سیستم انتقال و توزیع آب به صورت شبکه شاخه‌ای از لوله‌های با اقطار بزرگتر لوله‌هایی با اقطار کوچک تر منشعب می‌شود. جهت جریان در این شبکه اغلب از لوله‌های اصلی به لوله‌های فرعی است. یکی از معایب این سیستم این است که در صورت شکستگی در لوله قطع آب در قسمت پایین لوله به شکل دستی انجام می‌گیرد. علاوه بر این راکد ماندن آب در زمان کاهش مصرف آب نیز از دیگر معایب این شبکه محسوب می‌شود؛ زیرا در اثر رسوب گذاری در لوله رنگ، مزه و بوی آب هم تغییر می‌کند. البته تغییرات فشار در این شبکه اغلب به صورت خطی و براساس افت‌های جزئی و اصلی انجام می‌گیرد.
شبکه حلقوی
سیستم انتقال و توزیع آب در شبکه حلقوی به صورت یک حلقه اصلی به شکل کمربندی و حلقه‌های درونی است. در این سیستم انتقال آب از حلقه اصلی به حلقه‌های درونی وارد و به مصرف می‌رسد. در شبکه حلقوی جهت جریان با توجه به نوسانات مصرف تغییر می‌کند. البته هزینه اجزای شبکه توزیع آب به شکل حلقوی به دلیل طولانی شدن نحوه لوله گذاری افزایش می‌یابد و از طرفی به دلیل نامشخص بودن جهت جریان در این شبکه محاسبات مربوط به مصرف آب کمی پیچیده و زمان بر است.
شبکه مختلط
شبکه مختلط یکی از سیستم‌های توزیع و انتقال آب است که تلفیقی از دو سیستم حلقوی و شاخه‌ای می‌باشد. شبکه مختلط با توجه به وضعیت خیابان‌ها و معابر شهری در شهرها به منظور جابه جایی آب و تأمین آب مورد نیاز مردم اجرا می‌گردد.
تقسیم بندی شبکه توزیع از نظر سیستم تأمین فشار
شبکه ثقلی نوع اول
در سیستم توزیع و انتقال آب در صورتی که منطقه مورد نظر وسعت کمتری داشته باشد و اختلاف ارتفاع نیز به حد کافی برسد، فشار آب همه منطقه توسط یک الی چند مخزن با رقم‌های ارتفاعی یکسان تأمین می‌شود.
شبکه ثقلی نوع دوم
اگر وسعت و تغییرات ارتفاعی منطقه در حد ناچیز باشد استفاده از یک الی چندین مخزن با رقم‌های ارتفاعی یکسان امکان پذیر نخواهد بود به همین خاطر باید نصب نصب تأسیسات کاهش فشار از نوع مخزنی یا مکانیکی شهر را به مناطق مختلف فشاری تقسیم‌بندی کرد.
شبکه ثقلی مرکب
هماهنگی اجزای شبکه توزیع آب موجب عملکرد صحیح و کارآمد شبکه توزیع آب در جابه جایی و انتقال آب از یک نقطه به نقطه دیگر می‌شود. در این شبکه اگر مناطق به چند طرف به ارتفاعات طبیعی محدود باشد باید مخازن دیگری غیر از مخزن اصلی را در ارتفاعات پایین احداث نمود. با استفاده از این روش در ساعات پیک مصرف تمامی مخازن به شبکه توزیع متصل و در ضمن در مدار بهره برداری قرار خواهند گرفت.
پمپاژ ثقلی
اگر محل تأمین آب در پایین دست شهر قرار داشته باشد و شبکه توزیع آب نیز در رقوم بالاتری از محل‌های تأمین باشد بهترین کار پمپاژ کردن آب به شبکه توزیع است. در ساعت‌های مصرف کم، آب پمپاژ و وارد مخازن جهت ذخیره سازی وارد می‌شود و در ساعات پیک مصرف ایستگاه پمپاژ و مخزن همواره شبکه توزیع آب را مشروب می‌سازند
پمپاژ مستقیم
در صورتی که در محدوده منطقه اختلاف ارتفاعی کافی وجود نداشته باشد توزیع و تأمین آب با پمپاژ مستقیم آب به صورت شبکه توزیع آب انجام می‌گیرد. البته استفاده از این سیستم توزیع و انتقال آب در ساعت‌های مختلف گاهی به دلیل نوسانات فشار با مشکلات زیادی همراه خواهد بود.
سخن پایانی
شبکه توزیع آب در واقع بخشی از تاسیسات آب شهری است که وظیفه تأمین آب و انتقال آن را برعهده دارد. اجزای شبکه توزیع آب شامل تاسیسات، شیرها، پمپ، لوله‌ها و اتصالات است که حدود ۵۰ الی ۹۰ درصد از هزینه‌های تاسیسات آبرسانی را به خود اختصاص می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص می‌توانید با مشاوران ما در پویاک تماس حاصل کنید.
